Noord-Holland

De Provincie Noord-Holland is voor 25 procent eigenaar van Schiphol Area Development Company N.V. SADC werd in 1987 opgericht met als doel het ontwikkelen van bedrijventerreinen in de omgeving van Schiphol. Op Business Park Amsterdam Osdorp in de Lutkemeerpolder wil SADC het landgoed van zorgboerderij De Boterbloem weg hebben - om plaats te maken voor commerciële bedrijven. Professor Arnold van der Valk gebruikte dit als voorbeeld in een digitaal college van Wageningen Universiteit over de rol van politiek en kapitaal in de ruimtelijke ordening. Van der Valk noemde hierbij de veroordeling van een "alderman" voor ruimtelijke ordening. Dit was de voormalige Noord-Hollandse gedeputeerde Ton Hooijmaijers - veroordeeld voor het aannemen van steekpenningen bij SADC-grondtransacties in de Lutkemeerpolder. Om onduidelijke redenen werd vrij snel dit digitale college weer van de website van Wageningen Universiteit verwijderd.

De Boterbloem biedt opvang aan kinderen met beperkingen. Verder is er op de boerderij een kinderdagverblijf en naschoolse opvang, omringd door de natuur. Er zijn allerlei dieren die de kinderen kunnen aaien, er is een moestuin, weilandjes en alle ruimte om naar hartenlust te rennen en spelen. Over de recente aanzegging van SADC tot ontruiming stelden SP-statenlid Anna de Groot en Olga de Meij (statenlid 50Plus) begin november schriftelijke vragen. In hun antwoorden bevestigen gedeputeerde staten dat zij vinden dat de voorbereiding voor "fase 2" van Business Park Amsterdam Osdorp van start moet gaan. Ook zeggen gedeputeerde staten SADC bij te willen staan naar het zoeken van een alternatieve locatie voor De Boterbloem. Gedeputeerde staten zeggen nadrukkelijk: "Wij hebben als één van de vier aandeelhouders invloed op SADC en kunnen onze belangen via de aandeelhouderslijn inbrengen." Maar ook: "Als aandeelhouder hebben wij geen rol in de dagelijkse besluiten van de directie. De directievoering wordt gecontroleerd door een onafhankelijke Raad van Commissarissen."

Maar hoe de rol van de provincie in de tijd van Hooijmaijers lag werd duidelijk uit de uitspraak uit 2015 in hoger beroep van het Gerechtshof Amsterdam in de strafzaak tegen de voormalige gedeputeerde: "In 2005 was Hooijmaijers lid van Gedeputeerde Staten van de provincie Noord-Holland en belast met onder meer de portefeuille Ruimtelijke Ordening. In die hoedanigheid kon Hooijmaijers – direct of indirect – invloed uitoefenen op (bestuurlijke) beslissingen die het project Lutkemeren betroffen. Voor dit oordeel vindt het hof steun in de omstandigheid dat een betrokkene via de mail contact zoekt met Hooijmaijers in het kader van zijn voorstel voor de grondtransactie in de Lutkemeerpolder."

Extra zuur is dat gedeputeerde staten een jaar eerder – in 2004 - in antwoord op schriftelijke vragen van SP-statenlid Carlien Boelhouwer nog hadden gezegd: "Wij zijn van mening dat de constructie tussen provincie Noord-Holland en de SADC op een heldere en transparante wijze is vormgegeven." Hooijmaijers werd in hoger beroep veroordeeld voor het aannemen van in totaal € 34.875 steekpenningen in relatie tot het project Lutkemeren. Hooijmaijers was nog gedeputeerde tot eind 2009.

In zijn videocollege vertelt professor Van der Valk: "Tussen 2000 en 2009 vertienvoudigde de waarde van landbouwgrond in het gebied van de Boterbloem. In 2008 probeerde de overheid de grondpacht van De Boterbloem te beëindigen. Toen mislukte dit, nadat een bewonersinitiatief 14.000 handtekeningen inzamelde. Onlangs besloot de overheid echter De Boterbloem te elimineren. De boerderij zou plaats moeten maken voor de betonblokken van een business park."

Volgens een artikel van Merijn Rengers in NRC Handelsblad van 20 februari moest Wageningen Universiteit het videocollege van Van der Valk van zijn website halen na klachten van "projectontwikkelaar" SADC. Het artikel vermeldde echter niet dat deze "projectontwikkelaar" voor 25 procent eigendom is van de provincie, en evenmin dat de andere aandelen in handen zijn van de gemeente Amsterdam, de gemeente Haarlemmermeer en Schiphol, eveneens eigendom van de overheid. De aanduiding "overheidsbedrijf" was dan ook meer op z'n plaats geweest dan "projectontwikkelaar". SADC heeft een balanstotaal van meer dan 100 miljoen en zo'n twintig werknemers. De vier commissarissen van SADC worden benoemd door de vier overheden.

Volgens projectmanager Peter Joustra van SADC heeft "SADC de Wageningen Universiteit (WUR) niet gevraagd of onder druk gezet om de video te verwijderen. De WUR heeft na interne afweging de video offline gehaald. De argumentatie die de WUR aanhaalt voor het verwijderen van de video is dat het van belang is dat er in de gepresenteerde case evenwicht is in analyse. Na verdere interne afweging is geconstateerd dat de video aangepast wordt op 6 maart."

De SP-statenfractie is benieuwd hoe de nieuwe video "in evenwicht" is gebracht.