Noord-Holland

Een land met een groeiende bevolkingsdruk en weinig wilde natuur zou zijn Nationale Parken moeten koesteren. Zo dachten ze er bij het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur ook over, want in april werd door dit ministerie en vele andere maatschappelijke organisaties nog een manifest ondertekend waarin brede steun werd uitgesproken voor de toekomst en versterking van de Nationale Parken. Nog geen maand later is in de Voorjaarsnota te lezen dat het kabinet maar liefst 90% van de structurele bijdrage aan deze parken wil schrappen. Dat kun je geen bezuiniging meer noemen, dat betekent simpelweg het einde van deze parken.

In de provincie Noord-Holland hebben we het dan over het Nationaal Park Zuid-Kennemerland en Nationaal Park Duinen van Texel. Deze bijzondere parken zijn het leefgebied van talloze dieren en planten, waar ook mensen volop van de mooie natuur kunnen genieten. 

Het voorgenomen beleid ten aanzien van onze Nationale Parken is natuurlijk van de zotte; je vraagt je af wat een handtekening van het betreffende ministerie nou eigenlijk nog voorstelt. Als reactie zijn meer dan 50 Statenfracties uit het hele land, waaronder de SP Noord-Holland, in het verweer gekomen en hebben een dringende brief gestuurd naar Den Haag om van de geplande bezuinigingen op de Nationale Parken af te zien. 

De brief met alle ondertekenaars vind je hieronder.

Brief 55 Statenfracties

Betreft: Dreigend verlies aan rijkssubsidie voor nationale parken – urgente oproep tot heroverweging

Geachte leden van de commissie,

Met grote zorg hebben wij kennisgenomen van de Voorjaarsnota 2025, waaruit blijkt dat het Rijk voornemens is om de structurele bijdrage aan nationale parken met maar liefst 90% te verlagen – een bezuiniging van 24 miljoen euro. Deze forse korting heeft directe en ontwrichtende gevolgen voor de instandhouding en ontwikkeling van nationale parken in Nederland.

Deze gebieden zijn veel meer dan beschermde natuur: het zijn iconische landschappen waar natuurherstel, recreatie, cultuurhistorie, lokale economie en educatie samenkomen. Ze dragen bij aan de biodiversiteitsdoelen, de recreatieve aantrekkingskracht van de regio, en vormen een belangrijke schakel in klimaatadaptatie en circulaire gebiedsontwikkeling.

Het schrappen van het overgrote deel van de rijkssubsidie is niet slechts een bezuiniging; het is een stille uitsterf-instructie voor het nationale parkensysteem.

Op 14 april van dit jaar (!) is er nog een manifest ondertekend waarin brede steun werd uitgesproken voor de toekomst en versterking van de nationale parken. Naast het ministerie van LVVN en alle nationale parken zelf, is dit manifest ondertekend door een zeer breed samenwerkingsverband van organisaties: ANWB, BoerenNatuur, Federatie Particulier Grondbezit, HISWA-RECRON, IVN, LandschappenNL, LTO Nederland, Natuurnetwerk Gemeenten, Natuurmonumenten, Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen, Staatsbosbeheer, het Samenwerkingsverband Nationale Parken en het Interprovinciaal Overleg. Slechts enkele weken later lijkt de handtekening van de Rijksoverheid echter weinig waard te zijn.

Dit besluit kwam totaal onverwachts en organisaties hebben dus niet kunnen anticiperen op mogelijke gevolgen. Dit staat haaks op de vereiste rechtszekerheid: de overheid moet voorspelbaar en consistent handelen zodat burgers en organisaties weten waar ze aan toe zijn.

Bovendien is deze bezuiniging volledig inconsequent met het recente Rijksbeleid van 2017 tot 2022. Minister Schouten heeft juist extra tijdelijke Rijksmiddelen beschikbaar gesteld om tot een verbreding en doorontwikkeling van de Nationale Parken te komen. De minister heeft de provincies gevraagd om de Rijksmiddelen te matchen en de Nationale Parken gevraagd om met plannen te komen. Wij gaan ervan uit dat deze plannen inmiddels grotendeels gereed zijn. Een groot deel van deze plannen komt nu echter op losse schroeven te staan. De reeds toegezegde cofinanciering van provincies, gemeenten en maatschappelijke organisaties – miljoenen euro’s – dreigt te verdampen als het Rijk zich terugtrekt. Daarmee gaan niet alleen concrete investeringen verloren, maar ook het vertrouwen en de samenwerkingsstructuren die zorgvuldig zijn opgebouwd.

Veel van deze parken werken met beperkte budgetten, en zijn afhankelijk van cofinanciering, vrijwilligers en decentrale bijdragen. Het vrijwel volledig wegvallen van de rijksbijdrage betekent dat structurele samenwerking, educatieprogramma’s, natuurbeheer en gebiedsontwikkeling onder zware druk komen te staan. Op termijn komt daarmee ook de brede maatschappelijke waarde van deze gebieden te vervallen.

Daarnaast dreigt ook de economische waarde van de nationale parken fors af te nemen. Uit onderzoek van Ecorys naar het economische effect van nationale parken (2024) blijkt dat deze gebieden gezamenlijk maar liefst 70 miljoen euro per jaar opleveren. Zie voor meer achtergrondinformatie het webadres van het Samenwerkingsverband Nationale Parken: www.nationaleparken.nl.

In lijn met eerder aangenomen moties over het versterken van circulaire bedrijvigheid, duurzame ruimtelijke ordening en integrale haven- en natuurvisies, doen wij een dringende oproep aan de Tweede Kamer:

Wij vragen u:

· om de voorgenomen bezuiniging op nationale parken in de Voorjaarsnota 2025 te heroverwegen;

· om het belang van nationale parken als cruciale schakels in natuur- en klimaatbeleid te onderstrepen in het debat over de Rijksbegroting;

· om met provincies en gebiedspartijen te werken aan een duurzaam en toekomstbestendig financieringsmodel dat recht doet aan de waarde van deze gebieden.

Wij staan als regio klaar om samen te werken aan krachtige landschappen met maatschappelijke betekenis. Maar dat kan niet zonder betrokkenheid en financiële ondersteuning van het Rijk.

Met hoogachting,