Noord-Holland

In de Statenvergadering van 11 november werd de begroting van 2025 besproken en ook algemener de doelen van de provincie voor volgend jaar. Fractievoorzitter Remine Alberts hield het volgende betoog:

Een woord vooraf, voorzitter. Ik sta hier met een zwaar gemoed. Al sinds afgelopen donderdag zijn de gebeurtenissen voor, tijdens en na de voetbalwedstrijd Ajax-Maccabi Tel Aviv op alle mogelijke manieren het gesprek van de dag. En daar maakt mijn fractie zich grote zorgen over. Als we niet oppassen zal het conflict wat zich in Israël afspeelt hier worden geïmporteerd, als dat niet al het geval is. De extremen buitelen over elkaar heen. Zonder de feiten volledig te kennen, maar wel met allerhande oordelen, waar, naar de mening van de SP niemand mee geholpen is. Vooral Den Haag staat vooraan in de rij om de meest ongenuanceerde uitspraken te doen. Uitspraken die blijk geven van vooringenomenheid en die misbruikt worden om de eigen agenda door te voeren. Je zou van je eigen regering verwachten dat er wijsheid van zou uitstralen.  

Het voelt dan ook heel onwerkelijk om vandaag alle aandacht bij de algemene beschouwingen te houden. De gebeurtenissen sinds donderdag hebben mij als Amsterdams raadslid flink beziggehouden, dan kunt u zich misschien voorstellen waar mijn gevoel van onwerkelijkheid vandaan komt.  

Neemt niet weg dat ik - los van deze vreselijke actualiteit - voor mijn bijdrage vandaag het wil hebben over de context waarbinnen wij, ook hier in de provincie, opereren. En die context stelt evenmin vrolijk. Er is een gure, kneiterrechtse wind uit Den Haag gaan waaien. Een gure wind die zo'n beetje alles sloopt wat onze maatschappij zo mooi maakt. Onze maatschappij was niet af, zal nog veel verbeteringen nodig hebben. Ik denk aan de afbraak van het openbaar vervoer, de vermarkting van de zorg en volkshuisvesting en nog meer, allemaal het gevolg van de afgelopen tientallen jaren, wat hersteld moet worden. Maar wat er nu vanuit Den Haag komt is dramatisch. Uit zo'n beetje ALLES waar dit land trots op kan zijn wordt de stekker gehaald.  

De aankondigingen van bezuinigingen vliegen je om de oren. En het zijn vooral de gemeenten die daar mee te maken krijgen. Maar ook onze provincie zal daar niet van gevrijwaard blijven. En de vraag is waarom? We horen wel dat er bakken met geld naar defensie gaan. De oorlogsretoriek is niet van de lucht, net als de plannen: laagvliegen over het Gooi, oefenterrein voor amfibievoertuigen in het Zwanenwater, Damen Shipyard tot industrieterrein (lees: militair industrieterrein) van groot provinciaal belang. Ik vind dat zeer zorgwekkend.  

Voorzitter,  

Daarmee kom ik meteen bij onze eerste motie. Vanuit de VNG is het geluid gekomen van Gemeenteraden in Verzet. Dat is niet voor niets. De korting op het gemeentefonds zal heftig zijn, waardoor allerlei sociale dingen, zoals de WMO, de bibliotheken, de zwembaden, de buurthuizen, de theaters, noem maar op op de tocht komen te staan. Of zelfs moeten verdwijnen. De gemeentes kunnen twee dingen doen: de kaasschaaf drastisch hanteren en daarmee doorgeefluik van die belachelijke bezuinigingen zijn, of ze laten op hun begroting een tekort ontstaan. Een duivels dilemma, want bij de kaasschaaf krijgen zij de bevolking op hun nek, bij het oplopend tekort de provincie. De SP stelt nu voor dat Noord-Holland de kant van de mensen kiest en niet van de cijfers. Wij vragen PS en GS om het voortouw te nemen in het verzet wat al door de gemeentes is ingezet en het IPO op te roepen ook in verzet te gaan.  

Wat ook een drama is en mogelijk nog groter zal worden is de Jeugdzorg. Sinds deze in 2015 over ging naar de gemeentes zijn er ontwikkelingen te zien. Om te beginnen het aanbestedingscircus. De aanhangers daarvan verkondigden dat het de zorg betaalbaar zou houden of zelfs weer betaalbaar zou maken. Het tegendeel is gebeurd. Een explosie aan aanbieders heeft zich voorgedaan. De tekorten bij de gemeentes liepen daardoor gierend uit de klauwen (een diplomatiekere term heb ik daar niet voor). Niet alleen verdween heel veel geld naar dubieuze zorgaanbieders, ook alle aanbestedingsconsultants en juristen boerden hier goed door. Geld voor zorg ging dus niet naar zorg. Om het nog een beetje te rooien gingen gemeentes over tot gezamenlijke inkoop. Daar zat en zit heel weinig democratische controle op. Gemeenteraden raakten het overzicht kwijt en konden niet bijsturen. Ik kom daarmee tot onze volgende motie. Hoewel het in de "oude" situatie ook niet perfect was, toen de jeugdzorg bij de provincies belegd was, is er sinds de decentralisatie veel meer mis gegaan. En wat het aller, allerergste is, is dat daar heel veel betrokkenen de dupe van zijn. De mensen die in de jeugdzorg werken en daar hun stinkende best doen, de ouders die hun kind zien lijden, maar bovenal de kinderen. Eetstoornissen, suïcidale neigingen, de wachtlijst is onverantwoord lang. De SP vraagt in deze motie om te onderzoeken wat nodig is om de Jeugdzorg weer bij de provincie te beleggen. Wij kregen vooraf al de reactie dat daar geen personeel voor is, maar, voorzitter, onderzoek doen kan gewoon, daar zijn geen gespecialiseerde ambtenaren voor nodig. En de oproep van de SP is: kom je gemeentes te hulp en vooral: kom die kinderen te hulp.   

Voorzitter,  

Bij eerdere besprekingen heb ik gezegd dat er met dit college van GS op de rem wordt getrapt bij een aantal positieve ontwikkelingen. Met dat kneiterrechtse bewind uit Den Haag wordt het alleen maar dramatischer. De partijen die voor die kneiterrechtse koers zijn zullen zich goed achter de oren moeten krabben. Alles voor het grote bedrijfsleven en niks voor de bewoners valt niet vol te houden. Ik hoop op gezond verstand. En medemenselijkheid.