Noord-Holland

Negentig boze buspassagiers uit Alkmaar, Bakkum, Castricum, Heerhugowaard kwamen vandaag naar het Provinciehuis in Haarlem. Zij protesteerden daar tegen de plannen voor opheffing van elf buslijnen in Noord-Holland Noord. Veertien van hen namen als inspreker ook deel aan de discussie in de statencommissie Mobiliteit. Officieel stond daar op de agenda alleen een voorstel van de PvdA om een paar busritjes uit het bezuinigingsplan toch maar niet te schrappen – door de SP bestempeld als schaamlap voor de afbraak van het openbaar vervoer. Over het bezuinigingsplan zelf wilden coalitiepartijen PvdA, VVD, D66 en CDA liever niet praten. De insprekers trokken zich daar niets van en pleitten samen bijna een uur lang, vurig en soms ontroerend, voor behoud van hun buslijn 5 (Alkmaar), 152 (Julianadorp) en 164 (Bakkum, Egmond).

De insprekers vertelden allemaal wat het verdwijnen van hun bus voor hen

betekent. Heel veel indruk maakte de toespraak van Giel Schoon, die leeft met een handicap: "Wij wonen met veertien mensen op de Alkenhoef in Alkmaar. Wij gaan bijna allemaal met de bus. Wij zijn geschrokken dat de bus misschien verdwijnt. Dan zijn we veel vrijheid kwijt. Wij willen dat de buslijn 5 blijft." Ontroerend was ook de inspraak van Salver Sarp-Koç, vrijwilligster in het buurthuis De Alkenhorst in Alkmaar. Ze werkt voor gehandicapten en oude mensen, en heeft zelf ook een handicap: "Wij zijn heel erg verdrietig, wij kunnen niet heel erg ver lopen. Wij gaan met de bus naar de stad en het vrijwilligerswerk. Dat kan ik niet met mijn scootmobiel. Met de bus kan ik dat wel. Alstublieft …. voor de gehandicapten en de oude mensen …. stop niet met bus 5, alstublieft."

Anke Kretsmar is ook actief in De Alkenhorst: "Toen bekend werd dat bus 5 ging verdwijnen, is men erg geschrokken. Drie jaar geleden moest ik vanwege financiële omstandigheden mijn auto de deur uit doen. Wat nu? Lijn 5! Ik moest er even aan wennen. En toen vond ik het geweldig. Met mijn lijn 5 kan ik naar het kerkhof, naar de kinderboerderij, maar het speeltuintje, naar het ziekenhuis en naar het centrum, en niet te vergeten de bibliotheek. De bereikbaarheid is voor economisch zwakkeren - en daar wonen er heel veel van in deze wijk - heel belangrijk om te kunnen participeren." Hilda Deis wees er op dat er in Hoefplan binnenkort een Pabo komt. Die studenten hebben ook bus 5 nodig.

Uit Castricum sprak Wil Groentjes, bewoonster van een appartement bij woonzorgcentrum De Sandmark: "Wij zijn allen zelfstandig, maar willen wel graag naar onze familie en vrienden. Ook willen wij hen kunnen ontvangen. Maar dit wordt onmogelijk als buslijn 164 komt te vervallen. Zelf heb ik familie en vrienden in Bakkum-Noord, in Egmond aan de Hoef en Egmond aan Zee. Zonder deze bus wordt het eenzaam, heel eenzaam."  Carolien Jansen verhuisde zes jaar geleden om gezondheidsredenen van Amsterdam naar Castricum: "Bij mijn sociale huurwoning stopten twee bussen. In de advertentie had gestaan: de strandbus naar Castricum aan Zee stopt bij u om de hoek! En dankzij bus 164 was Egmond aan Zee binnen 18 minuten bereikbaar. Nu dreigt dat uit beeld te raken. Nooit meer even snel de bus pakken voor een bezoek aan het strand of voor vrijwilligerswerk in de terminale zorg."

Ilse Dieben uit Julianadorp is ouder van een kind dat onderwijs volgt in Schagen. In haar inspraak zei ze: "Ik maak me erg veel zorgen over het busvervoer, over lijn 152." Ze maakte duidelijk dat de paar ritten die op scholierenlijn 652 overblijven volstrekt onvoldoende zijn: "Lange wachttijden tot meer dan een uur. Scholieren zullen langer blijven hangen in het centrum van Schagen. Mijn dochter maakt elke dag gebruik van lijn 152 en volgens haar is het altijd druk in de bus. In de middag zijn er altijd passagiers. Hou het studeren alstublieft aantrekkelijk voor onze kinderen."

Inspreekster Marjo Husslage werd aangevallen door VVD-statenlid Hanneke Kamer van Hoegee, die Husslage tegenwierp: "Op een gemiddeld buskaartje zit 60 procent subsidie. Dus wilt u dat wij nog meer gaan subsidiëren op bussen die leeg rondrijden?" Waarop Husslage terugsloeg: "De bussen rijden niet leeg rond, mevrouw, daar gaat het nou juist om. En u heeft het over subsidie, maar een bus was en zou nog steeds een nutsvoorziening moeten zijn." Ook andere insprekers gaven een politiek oordeel. Zoals Arjan Gelder van Wil Nu uit Alkmaar: "Deze verslechteringen zijn echt op de liberale zelfredzaamheid toer – zoek het maar lekker zelf uit. De overheid ontwikkelt zich op een voor ons onaanvaardbare wijze, waarbij niet meer sprake is van een dienende overheid, maar steeds meer afstotend."

SP-statenlid Marnix Bruggeman vatte daarna de verhalen van de insprekers nog eens samen: "Van de insprekers hebben we gehoord wat dit voor hen betekent. Niet meer met de bus boodschappen kunnen doen. Met een enorme omweg naar het ziekenhuis. Minder bezoek van familie. Ach, zegt Connexxion, waar de bus is opgeheven, moeten mensen voortaan maar voor eigen vervoer zorgen. Ik zeg: ach ja, en zo gaan jullie lekker door met de afbraak van publieke voorzieningen. Maar wij pikken het niet meer!"

In het debat daarna tussen de statenleden ging het er vaak fel aan toe. Tot zichtbare irritatie van de coalitiepartijen deed Bruggeman het volgende voorstel: "Ik heb laten uitzoeken wat we besparen als we de gedeputeerden niet meer in dienstauto's en taxi's laten rondrijden en ze in plaats daarvan een ov-jaarkaart geven. Per jaar een hálf miljoen. Dat geld kan dan naar behoud van de bus!"

D66 statenlid Andries Tijssens (D66) wekte de suggestie dat Bruggeman met zijn overzicht van de elf op te heffen buslijnen gelekt zou hebben uit geheime stukken. Bruggeman wees er fijntjes op dat zijn informatie kwam uit een stuk van Connexxion. Dat stuk had hij als openbaar stuk gekregen via gemeenteraadsleden uit Castricum en Heerhugowaard. Alleen de statenleden hadden dit stuk niet gehad. Gedeputeerde Post (VVD) stelde bij herhaling dat openbaar maken van de busplannen alleen maar tot verwarring zou leiden. Waarop Bruggeman reageerde: "Over dat verhaal dat het niet openbaar kan worden, omdat daardoor mensen wel eens in de war kunnen raken, wat is dat voor onzin? Dat er in de politiek dingen kunnen veranderen, dat gebeurt zo vaak. Moet je voortaan alles geheim houden tot aan het eind van een wetsvoorstel de Eerste Kamer definitief besloten heeft? Dat gelooft u zelf toch ook niet? Bruggeman kondigde tot slot aan in de komende statenvergadering te komen met een eigen voorstel om het openbaar vervoer daadwerkelijk te redden, "en niet met een schaamlap zoals de PvdA doet."