Noord-Holland

De Noord-Hollandse statenfractie van de SP vindt het noodzakelijk dat opnieuw gekeken wordt naar de besteding van de 40 miljoen die de provincie beschikbaar heeft gesteld voor de nadere uitwerking van het ontwerp, de aanbesteding en de vergunningprocedure voor de nieuwe kernreactor Pallas in Petten. SP-statenlid Dago Wellink: ”Blijkens nieuw onderzoek kunnen de isotopen die nodig zijn voor medische doeleinden ook zonder kernreactor gemaakt worden. Dus ook zonder de gevaren die aan kernenergie kleven. Als dat zo is, dan is het dus niet meer nodig een nieuwe kernreactor te bouwen. De provincie moet dan een deel van die 40 miljoen voor onderzoek naar die alternatieve methode inzetten, in plaats van voor deze gedateerde methode.”

Op 27 april 2013 heeft Stichting Laka een rapport Pallas business case, tussen droom en werkelijkheid uitgebracht waarin uitvoerig en gedetailleerd wordt ingegaan op de zeer snel ontwikkelende markt van (medische) isotopen en waarin wordt onderbouwd dat de prognoses voor de afzet van deze isotopen en voor kernenergie niet stroken met de realiteit en veel te rooskleurig worden voorgesteld. Op 27 april is het Rapport besproken op radio 1 in het programma Argos. In dat programma onderschrijven verschillende deskundigen de snel veranderende ontwikkelingen op het gebied van de isotopenmarkt. Wellink: ”Het rapport van Laka laat zien dat er ernstige twijfels kunnen worden geuit over de reservering en besteding door de provincie Noord-Holland van 40 miljoen voor een gedateerd project. Al bij de behandeling van het statenvoorstel in juli 2012 hebben wij op deze ontwikkeling gewezen: er bestonden ten tijde van de behandeling van het statenvoorstel veel te veel onzekerheden waardoor wij het onverantwoord vonden met het voorstel in te stemmen zonder dat eerst uitvoerig was onderzocht of er wellicht alternatieven waren die veiliger zijn.”

De SP heeft onderstaande schriftelijke vragen gesteld:

Inleiding
In de vorige collegeperiode heeft de Nucleair Research & consultancy Group (NRG), onderdeel van het Energie Centrum Nederland (ECN), het provinciaal bestuur benaderd met de vraag of de provincie behulpzaam wil en kan zijn bij de ontwikkeling en bouw van een nieuwe kernreactor ter vervanging van de bestaande 50 jaar oud Hoge Flux Reactor (HFR) te Petten.
In de vergadering van Provinciale Staten van 16 juli 2012 hebben de staten, met uitzondering van de fracties van de SP, de PvdD en GL, besloten om een bedrag van 40 miljoen ter beschikking te stellen voor de nadere uitwerking van het ontwerp, de aanbesteding en vergunningprocedure. Hetzelfde bedrag heeft het rijk beschikbaar gesteld zodat voor dit begintraject het dus gaat om in totaal 80 miljoen Euro. Private partijen zouden vervolgens het project moeten oppakken en financieren. Uiteindelijk zouden de door de overheid geïnvesteerde bedragen weer terug moeten vloeien.
Gelet op de risico’s van het traject is gekozen deze in fasen te knippen en elke af te sluiten met een go/no-go besluit. Het college heeft toegezegd jaarlijks te rapporteren over de voortgang van het proces.
De SP fractie heeft tijdens de vergadering gewezen op het grote belang prioriteit te geven aan het onderzoek van alternatieven voor de HFR en heeft aangegeven dat “ zolang het mondiaal onduidelijk is hoe de hazen zullen lopen, commerciële investeerders de kat nog even uit de boom willen kijken.”
Deze maand heeft de Stichting Laka, een documentatie en onderzoekscentrum op het gebied van kernenergie, een uitvoerig en gedocumenteerd rapport uitgebracht onder de titel “Pallas business case, tussen droom en werkelijkheid”. Het rapport gaat gedetailleerd in op de bewegingen op de wereldisotopenmarkt en geeft onderbouwd aan dat de prognoses voor de afzet van (medische) isotopen en voor kernonderzoek niet stroken met de realiteit en veel te rooskleurig worden voorgesteld. De ontwikkelingen en mogelijkheden met betrekking tot de aanwending van cyclotrons verlopen razendsnel. Rapporten die ten grondslag liggen aan het eerder gepresenteerde Business Case zijn daardoor niet meer actueel. Het roer moet om, aldus Stichting Laka. “Petten” moet kiezen voor innovatie en vernieuwing, nu steeds duidelijker wordt dat deeltjesversnellers toekomst hebben en kernreactoren niet. De Stichting doet in het Rapport een aantal aanbevelingen om de belangen van Nederland en daarmee ook de provincie, veilig te stellen.
Het Rapport van Stichting Laka is op zaterdag 27 april 2012, tussen 12.15 en 13.00 uur op Radio 1 besproken. In het programma kwam onder meer ter sprake de vraag waarom Nederland toch een radicaal andere koers volgt dan bijvoorbeeld Canada en de Verenigde Staten.

Het vorenstaande geeft de fractie aanleiding tot het stellen van de volgende opmerkingen/vragen:

1. Hebt u kennis genomen van het Rapport van de de Stichting Laka van april 2013 en de radiouitzending van Argos op zaterdag 27 april 2013 (http://weblogs.vpro.nl/argos en www.laka.org/info/publicaties/2013-Pallas_business_case.pdf ?

2. Bent u op de hoogte van de door Stichting Laka beschreven mondiale ontwikkelingen van isotopen en met name de zeer snel veranderende rol en toepassingsmogelijkheden van cyclotrons in de plaats van kernreactors.?

3. Het is duidelijk dat als de door Stichting aangegeven constateringen in het Rapport juist zijn, dit grote gevolgen heeft voor de (geheime) Business Case die ten grondslag heeft gelegen aan de besluitvorming voor beschikbaarstelling van de provinciale bijdrage van 40 miljoen Euro. Bent u het dan met de fractie eens dat het gewenst is om in een zo vroeg mogelijk stadium meer duidelijkheid te krijgen over de ontwikkelings- en toepassingsmogelijkheden van alternatieve productiemethodes en niet te wachten tot het gehele door Rijk en Provincie gezamenlijk toegezegde bedrag van 80 miljoen is opgemaakt?

4. Ook als het project Pallas wordt voortgezet op de manier zoals dat nu gaat, zal op een zeker moment in een milieueffectrapportage aandacht moeten worden geschonken aan de vraag of er ook alternatieve methoden zijn om de gestelde doelen te bereiken. Vraag: kunt u aangeven wanneer het onderzoek naar alternatieven in dit kader plaatsvindt en/of een deel van het ter beschikking gestelde bedrag nu al kan worden aangewend voor het onderzoek naar alternatieve methoden? Kunt u daarbij aangeven hoe u daarbij tevens omgaat met de door de Stichting gemelde snel veranderende mondiale ontwikkelingen?

5. Bij de besluitvorming met betrekking tot Pallas heeft het college gesproken over de belangen die bij het Pallas project zijn betrokken (veiligheid/ wetenschap/ werkgelegenheid). Kunt u aangeven wat de consequenties zijn indien de mondiale ontwikkelingen anders verlopen en/of de markt zich anders ontwikkelt dan tot dusver door het college is aangenomen?

6. Bent u gelet op de snelle ontwikkelingen op het gebied van de isotopenmarkt bereid om een bijeenkomst te organiseren (ronde tafelconferentie/hoorzitting) waaraan deskundigen van naam en faam deelnemen en waarin bestaande en alternatieve productiemethoden op een professionele wijze ter sprake kunnen worden gebracht?