Noord-Holland

De SP vindt dat Gedeputeerde Staten moeten stoppen met de gemeente Zijpe tegen haar wil in te dwingen tot een gemeentelijke herindeling. Het college, bestaande uit VVD, PvdA, CDA en GroenLinks, concludeert op basis van een hoop discutabele gegevens dat een fusie van Zijpe met Harenkarspel en Schagen onvermijdelijk is. Daarbij gaat gedeputeerde Bart Heller (GroenLinks) zelfs zover dat hij handelt in strijd met het beleid dat het college zelf heeft vastgesteld voor gemeentelijke herindelingen. De SP is van mening dat deze fusie niet wenselijk is, dat er andere mogelijkheden zijn en vindt dat inwoners te allen tijde in de gelegenheid moeten worden gesteld in een referendum hun mening te geven over een herindelingsplan. De gemeenten Harenkarspel en Schagen en Gedeputeerde Staten van Noord-Holland zijn echter te laf om de bevolking aan het woord te laten en kiezen er voor de inwoners een ongewenste fusie op te dringen.

Lees hieronder de inbreng van de SP in de commissie Fepo op 7 februari 2011.

Bij een herindeling en ook deze herindeling wordt de afstand tussen inwoners en hun bestuur groter. Niet alleen fysiek (het gemeentehuis zal voor de meeste mensen verder weg komen te staan) maar ook “bestuurlijk”. Immers, hoe meer inwoners een gemeente heeft, hoe minder betrokken inwoners zich bij het gemeentebestuur voelen en hoe lager het opkomstpercentage bij de verkiezingen voor de gemeenteraad.

Even iets over bestuurskracht. Over de bestuurskracht van Harenkarspel en Schagen bestaat geen duidelijk, objectief beeld. In het collegeprogramma van Gedeputeerde Staten staat op pagina 37: "Samenhangende problematiek op het gebied van mobiliteit, infrastructuur, ruimtelijke ordening en economische ontwikkeling in de Randstad wordt doeltreffend aangepakt. Daarbij horen ook sterke gemeenten. Als gemeenten na een bestuurskrachtmeting met negatief resultaat, niet binnen een jaar zelf tot een fusie komen, dan zullen wij daartoe het initiatief nemen.” Zo geredeneerd handelen Gedeputeerde Staten dus in strijd met hun eigen beleid door Harenkarspel en Schagen te betrekken in deze fusie. Want over een tekort aan bestuurskracht bij deze twee gemeente is niets objectief vastgesteld. Op pagina 52 van het rapport van Berenschot staat ook dat er geen afzonderlijk bestuurskrachtonderzoek is verricht voor deze twee gemeenten.

De uitslag van het referendum in Zijpe is duidelijk: 63% van de kiezers kiest voor zelfstandig blijven van Zijpe. De inwoners van Harenkarspel en Schagen wordt niets gevraagd. Hen is niet de mogelijkheid van een referendum geboden om zich uit te kunnen spreken.

Maar: intergemeentelijke samenwerking is ook een manier om de “bestuurskrachtdoelen” te bereiken. Er kan een nieuw gewest opgericht worden. Het satellietmodel is net genoemd. Fusie is lang niet het enige instrument, maar wel het meest vergaande en meest ingrijpende. Op pagina 20 van de toelichting van de provincie staat dat de nieuwe gemeente die door deze fusie ontstaat “voor een langere periode” in staat wordt geacht de taken aan te kunnen. Vraag: Welke periode wordt hiermee minimaal bedoeld? Krijgen we over pakweg 20 jaar weer een herindeling in de Kop? Laat de kop a.u.b. toch een keer met rust.

Op pagina 14 staat dat Harenkarspel en Schagen stellig van mening zijn dat zijzelf onvoldoende bestuurskracht hebben en een fusie alleen van hen samen niet voldoende is. Zij willen een derde etc. hierbij betrekken. Er ontbreken objectief en controleerbare argumenten waarop hun mening is gebaseerd. Neem Niedorp. De gemeente Niedorp gaat of liever gezegd moet mee in een fusie met andere partners. De bevolking van Niedorp heeft in een groot aantal zienswijzen aangegeven daar tegen te zijn. Als er gefuseerd moet worden, dan liever met Harenkarspel, Schagen en Zijpe. Het bestuur van Niedorp heeft alle zienswijzen naast zich neergelegd. Zij zien het anders en weten beter.

De situatie voor de inwoners van Niedorp is vergelijkbaar met die van Zijpe en die van Bussum. De bevolking wil in meerderheid een andere richting dan uiteindelijk wordt geadviseerd door de provincie. In Bussum en Zijpe delen bovendien bevolking en bestuur een zelfde zienswijze. Het mag niet baten. Het kabinet heeft zich ooit gesteld op het standpunt dat herindelingen van onderaf gedragen moeten worden. De SP heeft meerdere malen aangedrongen op het gebruik van het referendum als het instrument voor een echt democratische draagvlakmeting. Want in onze opvatting stopt de democratie niet op het niveau van de gemeenteraad maar omvat de gehele bevolking. Dat geldt ook voor deze herindeling.

Wat te denken van een wethouder die verzuchtte “we houden geen referendum, want ze zeggen toch nee”. Welk democratisch gehalte spreekt hieruit? Het zal je vertegenwoordiger maar wezen.

Hoewel het spel al op de wagen staat, zal ik mijn fractie adviseren om tegen de voordracht te stemmen. Als signaal dat ook hier de bevolking niet is gehoord en met hen niet is overlegd maar over hen heen wordt geregeerd. Bovendien is teveel in dit proces uitgegaan van aannames die niet zijn gemeten en onderbouwd.