Noord-Holland

Afgelopen maandag beleefde de provincie haar jaarlijkse prinsjesdag. Geen hoedjesshow zoals in Den Haag, maar wel minutenlang durende doorwrochte speeches, ins Blaue hinein: in november volgt pas de reactie van het college. Bestuurders hebben daarvoor twee maanden nodig, althans dat is gebruikelijk in Noord-Holland. Dago Wellink, fractievoorzitter van de SP, stond elf minuten achter het katheder en sprak de volgende woorden uit.

Meneer de voorzitter, leden van de Provinciale Staten, de algemene beschouwingen van de Kaderbrief 2008 stonden in het teken van het voorstel van Van Broekhoven, vele miljoenen uit de reserves in te zetten voor nieuw beleid. En in het teken van een mogelijke greep in onze provinciale kas door minister Wouter Bos.

Het college heeft ons beloofd dat er een discussie over de inzet van de reserves aankomt. Wij wachten deze af. Maar op voorhand is de SP tegen het sparen om het sparen. Geld moet immers rollen. Blijkbaar vindt Wouter Bos dat ook. Hij slaat zonder pardon, de spaarpotten van de provincies, met een hamer kapot. Noord-Holland zou, dankzij een IPO-versleuteling, 37 miljoen mogen inleveren. Nota bene 13 ½ % van het totale bedrag en dus onevenredig veel. Wij willen van de Gedeputeerde weten of het bedrag van 37 miljoen neerwaarts is bijgesteld en of de 37 miljoen vertaald kan worden in projecten binnen de voorliggende begroting.

Nog steeds rept de begroting over slecht afrekenbare doelstellingen c.q. resultaten. Als voorbeeld wil ik vragen hoe we, als gevolg van de extra investering in `Uit-in-Noord-Holland`, het beoogde resultaat van 600.000 maal meer uitgaan in Noord-Holland gaan meten? En hoe meten we de feitelijke bijdrage van de provincie aan een economische groei van Noord-Holland van meer dan 1%? En wat moeten we met de indicator bij Jeugdzorg onderdeel wachtlijsten voor onderzoek, als deze indicator voor 2007 op nul staat?

U zult zeggen: Beoordeel mij niet op mijn woorden maar op mijn daden. Laten we dan bekijken wat de grote bewegingen zijn voor de begroting 2008 en dit bezien in het meerjarenperspectief. Dan constateren wij een substantiële vermindering van uitgaven voor milieu; recreatie, natuur en landschap; voor wegen, verkeer en mobiliteitsmanagement en openbaar vervoer; voor economie en landbouw; en voor welzijn en (jeugd)zorg; ruimtelijke ordening en volkshuisvesting. Deze verminderingen gaan niet altijd gepaard met een aanpassing in de ambities. Kan dat wel? Kan Gedeputeerde Baggerman ons uitleggen hoe de ambities voor Wonen Welzijn Zorg overeind kunnen blijven? En idem waar het Kunst en Cultuur betreft? En is zij met ons van mening dat er eigenlijk meer geld moet komen om de geformuleerde ambities waar te kunnen maken?

Meneer de voorzitter, de éne bezuiniging is de andere niet. Een bezuiniging op een instelling voor welzijn, die vooral met salarissen te maken heeft, komt voor bijna 100% aan. Onderhoud aan wegen kan je uitsmeren in jaren. Dat gaat nou eenmaal niet met salarissen. Wij willen graag van het college vernemen of deze notie een rol in de bezuinigingsoperatie heeft gespeeld? En zo ja, wat is dan de afweging geweest?

Naast verliezers zijn er ook winnaars. Deze zijn: Bestuur en andere overheden (sic!) en Water. De laatste is het van harte gegund. Maar de absolute grote winnaar is een extra storting in de reserves met een kleine 114 miljoen. Het is maar welk signaal je wilt afgeven. Is dit het antwoord op Van Broekhoven? Of geven we zo een signaal aan Wouter Bos af?

Er zijn nog andere winnaars: namelijk het dynamisch weerstandsvermogen. U wenst `een minimum van 1 a 1 ½ maal de geïnventariseerde risico´s.` Het dynamisch weerstands-vermogen komt echter uit op 1,7 maal de risico´s. Toch een post van 13 miljoen die incidenteel kan worden ingezet. En evenzo voor de saldireserve. Met een toevoeging in 2008 komt u op het gewenste niveau van 25% dekking in relatie tot de algemene dekkingsmiddelen. Echter in het meerjarenperspectief lezen wij een positief saldo van respectievelijk 6,2 miljoen in 2009, 2,5 miljoen in 2010 en 11,5 miljoen in 2011. Indien U zou kiezen voor een stapsgewijze aanvulling naar die 25% zou daarmee 5 miljoen structureel voor andere doeleinden kunnen worden ingezet. Dat plaats de door U afgekondigde noodzaak tot bezuinigingen in een ander perspectief. Wij willen aan de Gedeputeerde voor Financiën vragen: is onze conclusie juist is dat er voldoende ruimte in de (meerjaren-)begroting is om te kunnen kiezen voor een lager bedrag aan bezuinigingen?

Welzijn. Uw voorstellen tot het hanteren van de kaasschaafmethode en het niet toekennen van een accres voor gesubsidieerde welzijnsinstellingen zijn ´dodelijk` voor deze instellingen. Het staat ons inziens ook haaks op de door de Staten gewenste verzakelijking van de subsidierelatie. Het mes snijdt aan twee kanten. Of u kiest ervoor een product of prestatie niet meer te subsidiëren, maar dan kiest u wel welk product. Of u berekent het accres van het Provinciefonds door op de door u gewenste producten en toont een betrouwbare overheid te zijn. De kaasschaafmethode ontkent eveneens een zakelijke relatie gebaseerd op prestatie-afspraken. Het niet toekennen van een accres of het hanteren van de kaasschaaf zal er toe leiden dat een organisatie die wel dezelfde prestatie moet leveren moet interen op vet dat niet op de botten zit. De SP is het niet eens met een aantal door u voorgestelde bezuinigingen, wij zullen hierop terugkomen in de commissie en in de Statenvergadering.

We zullen met elkaar moeten vaststellen wat we als provincie willen op het gebied van welzijn. Waar een activiteit voor de éne politieke partij belangrijk is ziet een andere partij hierin juist de waan van de dag. Dat kan leiden tot een ongewenst zwabberen in het beleid en het plotseling stopzetten van activiteiten. Zo zullen sommige partijen niet hechten aan het armoedebeleid en anderen wel. Het college stelt voor het armoedebeleid gestalte te geven door het instellen van een jeugdsportfonds. Dat is winst, maar is dit het enige op armoedegebied? En is dit het belangrijkste? De toelichting bij de voorgenomen bezuiniging spreekt dan ook boekdelen: `Het beleid moet nog worden opgestart. Een bezuiniging heeft om die reden geen ernstige consequenties´. Zo lust ik ze óók wel.

Bij jeugdzorg missen wij een visie. Natuurlijk zijn we op de hoogte van de problemen, en deze zijn niet mals. De trein moet weer op het spoor worden geholpen. Maar dan moet ook duidelijk worden waar we heen willen rijden, met welke snelheid en welke stations wij onderweg aandoen. Dit is een inhoudelijke opgave voor ons als Staten om dit vorm te geven in 2008.

Ruimtelijke Ordening en Wamen. De nieuwe Wet Ruimtelijke Ordening komt er aan. We zullen als Staten de komende periode bepalen wat een provinciaal belang is en welke sturingsfilosofie daarbij past. Het tegengaan van de verrommeling, bevorderen van robuuste ecologische gebieden en het niet bebouwen van het IJ- en Markermeer zijn voor de SP belangrijke speerpunten. Dat vereist een pro-actief beleid en een stevig instrumentarium.
En een beleid waarin niet alles tegen alles kan worden ingeruild. De SP beseft dat we er voor moeten waken dat er een lappendeken aan regelingen ontstaat waardoor de burger, de investeerder en de politiek het niet meer kan begrijpen of uitleggen en de kans op juridische struikelpartijen, óók gewenst beleid kan frustreren.

Gedeputeerde Staten stellen voor een kortingsregeling door te voeren voor de Noordboog-West. ´Een robuuste ecologische verbinding is niet mogelijk gebleken´ zo verklaart het college. Van de Gedeputeerde willen wij graag vernemen of het wel wenselijk zou zijn en of het beleid er niet op gericht moet zijn dit alsnog, desnoods op langere termijn, te realiseren.

De provincie heeft stevig ingezet op de opstelling van regionale woonvisies. Wij zien de rapportages tegemoet. We hopen dat de visie ook handen en voeten heeft gekregen. En dat de verstedelijkingsopgave wordt gehaald en er schot zit in de bouw van senioren- en zorgwoningen en het bouwen voor starters. En dat het betaalbaar is. Dit is voor de SP een speerpunt.

Er wordt teveel gebouwd in belangrijke groengebieden, denk aan de Bovenkerkerpolder. Te veel opties voor nieuwbouw worden open gehouden. Zeker voor Noord-Holland-Noord is, als gevolg van het naar het zuiden verschuiven van het economisch centrum, te verwachten dat de woningbehoefte zal afnemen. Dit is terug te vinden in de lange termijn ontwikkelingen van het CPB. Dat betekent dat we secuur moeten zijn in de keuze´s waar wordt gebouwd en minder moeten toegeven aan de wens van gemeenten om door nieuwbouw hun verzorgings-gebied te versterken. In dat kader hebben wij ernstige twijfels over de woningbouw nabij het Wieringerrandmeer.

Schiphol. Wij zijn eens met het principe dat de vervuiler betaalt. Waarom betaalt Schiphol de 3 miljoen die extra nodig is voor het ´Leefbaarheidsprogramma Schiphol` niet zelf? De SP ziet geen heil in de uitbreiding van Schiphol naar regionale vliegvelden zoals bij Lelystad. Wij vrezen dat de regionale vliegvelden, die allemaal in handen zijn van de Schipholgroup, na enige jaren aan hun maximum aan vliegbewegingen zitten en Schiphol opnieuw zal pleiten voor uitbreiding van Schiphol-Airport.

Als voortschrijdende techniek en het slimmer aan- en uitvliegen een mogelijkheid biedt de 20 Ke-zone terug te dringen heeft dit de voorkeur boven het verder laten groeien van het aantal vliegbewegingen. Terugdringing is op termijn een betere oplossing dan het toestaan van bebouwing binnen de 20 Ke-zone. Als het Schipholbeleid betekent dat kleine kernen binnen de 20 Ke-zone niet kunnen bouwen, dan moet de consequentie maar duidelijk worden en moet dit niet met lapwerk worden verdoezeld.

Schiphol levert een bijdrage aan het verkeersinfarct. Dat dwingt ons als Provinciale Staten om na te denken over de verkeersaantrekkendheid van de bedrijven op of nabij vliegveld Schiphol. Hoe Schiphol-gebonden zijn deze bedrijven eigenlijk en is een andere locatie niet wenselijker?

Met betrekking tot Verkeer en Openbaar Vervoer hebben wij gemengde gevoelens. Positief is dat Gedeputeerde Staten voorstellen dat in 2008 een extra proef met gratis openbaar vervoer wordt gehouden. Dat u betrokken bent bij een nieuw te bouwen station Halfweg/Zwanenburg, en u de ambitie om opdrachtgever te worden van contractsectorlijnen niet heeft op gegeven. U bent voorstander van kilometerbeprijzing, de SP ook. Indien kilometerbeprijzing wordt ingevoerd dan zal wel aan de automobilist een groot aanbod van hoogwaardig en betaalbaar openbaar vervoer moeten worden geboden. Zodat er keuze´s mogelijk zijn. Als de Noordvleugel als eerste gebied wordt aangewezen voor kilometerbeprijzing dan zullen de provinciale inkomsten uit de opcenten vervallen. Kan de Gedeputeerde Mooij ons vertellen welke afspraken over compensatie zijn gemaakt, of moeten worden gemaakt? En, vragen wij aan de Gedeputeerde, is het misschien een idee, om voorafgaand aan de invoering kilometerbeprijzing, de wet en regelgeving aan te passen waardoor het tarief van de opcenten kan worden gedifferentieerd naar de mate van vervuiling?

Er zal nog veel geïnvesteerd moeten worden in het Openbaar Vervoer, echter u stelt voor 1 miljoen te bezuinigen op het openbaar vervoer. U gebruikt hiervoor alle mogelijke financiële ruimte als gevolg van de aanbesteding én meevallers. Het aspiratieniveau is: `gelijk aan het behoud van bestaande lijnen`. Dit laatste komt bij ons over als pappen en nathouden en onvoldoende om autobewegingen fors terug te dringen.

Wij zullen hier niet ingaan op de aanbesteding Noord-Holland-Noord en de Westfrisiaweg. Onze kritiek is u genoegzaam bekend. Maar het gaat ons niet alléén om kritiek en daarom nemen wij de handschoen op die ons bij de behandeling van de kaderbrief door de PvdA werd toegeworpen. De SP zal met notitie komen waarin onze visie op het Openbaar Vervoer en op Verkeer is beschreven.

Overig.
In het hoofdstuk Communicatie doet u een aantal voorstellen waar mijn wenkbrauwen van gaan fronsen. U lanceert in 2008 een nieuwe huisstijl die ons imago moet veranderen in een `professionele, sturende én nieuwsgierige organisatie`. Dat een Redesign, zoals u het noemt, dat allemaal te weeg kan brengen! Voor de SP heeft deze Redesign geen prioriteit.

U gaat, tijdens de Olympische Spelen, een "businesspaviljoen" in Qingdao realiseren. U wilt zich richten op Vastgoedbeurzen in Duitsland en U wilt alvast voorsorteren op het Henri Hudson Jaar 2009. De Provincie kent een `open huishouding`, maar zo open? We denken dat het geld beter besteedt kan worden en dichter bij huis, namelijk in de Provincie Noord-Holland.

Tenslotte, meneer de voorzitter en Statenleden. Gedeputeerde Staten kondigen een feestje aan. Namelijk de heropening van Paviljoen Welgelegen. Echter, …. 275.000 euro? Wellicht zult u zeggen, dát is weer typisch des SP. En misschien is dat ook wel zo. Want voor dit bedrag kunnen wij als Staten meerdere projecten, bijvoorbeeld in de WWZ-sector, ondersteunen waar onze inwoners decennia lang plezier van kunnen hebben. Nu spoelen we het in één keer door de WC. Onze vraag aan Gedeputeerde Staten luidt dan ook, kan het wat soberder? Soberder, want een feestje mag.

Ik dank u voor uw aandacht.

Dago Wellink,
fractievoorzitter SP, Provinciale Staten Noord-Holland.