Noord-Holland

De politiek staat ver bij de mensen vandaan. Althans, dat hoor je vaak. Als je op straat een willekeurige passant – die bereid is even te stoppen en je vraag te beantwoorden – vraagt wat hij of zij vindt van ‘de politiek’, dan zie je het gezicht betrekken. Als je geluk hebt krijg je een vriendelijk, doch vastberaden antwoord dat weinig lovend is over ‘de politiek’.

Politieke partijen, volksvertegenwoordigers en bestuurders doen hun werk per definitie in opdracht van de bevolking. Bij het bedrijven van politiek bemerken zij echter een enorme afstand tussen de kiezer en het werk dat zij doen. Toch hebben politieke besluiten heel veel invloed op ons dagelijks leven. Eigenlijk is alles om ons heen politiek. Van het verdwijnen van buslijnen tot het aanplanten van nieuw groen aan de rand van een dorp, van de indicatie voor het mogen aanleggen van een traplift tot het plaatsen van windmolens – aan al deze zaken ligt ‘politiek’ aan de basis. De belangstelling van de burger voor de politiek zou dus eigenlijk groot moeten zijn.

Draagvlak

Bij het nemen van politieke besluiten pleit de SP voor het zoveel mogelijk erbij betrekken van de bevolking in het algemeen, en van dat deel van bevolking dat geraakt wordt door het besluit in het bijzonder. Bij het plannen maken voor de aanleg van een rotonde, bijvoorbeeld, zouden omwonenden van de toekomstige rotonde en gebruikers van de betreffende route al in een vroeg stadium betrokken moeten worden bij de plannen. Meedenken, meepraten en mee-kiezen. Onze ervaring als SP is dat het al vroeg betrekken van de burger een positieve invloed heeft op het draagvlak voor politieke besluiten.

Helaas is het betrekken van de burger in de plan- en besluitvorming eerder uitzondering dan regel. Dat is jammer, en ook onverstandig. Het is een taak van ons allen om de burger en de politiek dicht bij elkaar te houden.

Burgers zijn lastig

Waarom vindt ‘burgerparticipatie’- zoals het betrekken van de burger in ons werk wordt genoemd – zo weinig plaats, als we met elkaar ook weten dat dit positief werkt voor de feeling van de bevolking met de politiek? Dit heeft meerdere oorzaken.

In de eerste plaats wordt in de plan- en besluitvorming de burgerparticipatie vaak gewoon ‘vergeten’. De SP vindt dat het betrekken van onze inwoners standaard opgenomen moet worden in de procedures. En natuurlijk is het dan van belang dat er goed wordt nagedacht over de vorm ervan, over de mate waarin we de burgers invloed geven en over de vraag hoe we de resultaten van deze ‘burger-ronde’ gaan communiceren met politici (maar vooral ook met die betrokken burger). Ten tweede betekent het praten met de burger dat het proces van plannen op de tekentafel ook even moet stoppen. Echter, in de procedure van de besluitvorming zit vaak een enorme tijdsdruk, en dan is het hoofdstuk ‘praten met de burger’ een enorme vertragende factor. Ten derde betekent het meepraten door de inwoners ook wel dat je dingen gaat horen waar je niet eerder aan gedacht had. Burgers hebben zelf soms vernieuwende en verfrissende ideeën, die het proces een andere en onverwachte wending kunnen geven. Dat wordt door veel politici als ‘lastig’ gezien, of zelfs ‘eng’. Om die gevoelens te voorkomen kun je dan beter niet praten met de burgers.

Foto: Jan van Keulen

Contact

De SP heeft veel ervaring met burgerparticipatie. De SP zoekt het contact met de inwoners. In een heel vroeg stadium kan dat door op de markt met passanten in gesprek te gaan. In een latere fase van een besluitvormingsproces gebeurt dat wat de SP betreft door bewonersavonden te organiseren, waarbij van te voren goed met de aanwezigen wordt gecommuniceerd wát er van hun verwacht wordt en wát zij zelf vooral niet moeten verwachten. Onze ervaring is dat goed uitgevoerde burgerparticipatie gewaardeerd wordt. ‘De politiek’ luistert naar ons, ook als er niet direct gedaan wordt wat wij zouden willen. Daarmee is burgerparticipatie een goed instrument om de band tussen de politiek en de burger te versterken, en daarmee de heersende onvrede over de politiek te verkleinen.