Samenleving
Samenleving
Wij leven allemaal ons eigen leven. Dat moet ook vooral zo blijven. Wat is er fijner dan zelf te kunnen bepalen wat je in je vrije tijd doet, wat je vanavond gaat eten, welk televisieprogramma je kijkt en met welke mensen je wilt omgaan.
Het is wel goed om je een paar zaken goed te beseffen. We ervaren het als min of meer vanzelfsprekend dat we ons eigen leven kunnen en mogen leiden. ‘Ons eigen leven’ is het resultaat van de wijze waarop we onze maatschappij hebben opgebouwd, op basis van grondrechten en onze grondwet. Zo mag je ‘zeggen wat je wilt’, en mag je ‘zijn wie je bent’.
Maar zo vanzelfsprekend is dat allemaal niet. Er zijn talloze landen (en delen van landen) te noemen waar mensen niet ‘hun eigen leven’ kunnen en mogen leiden. Machthebbers beperken daar, al dan niet gestuurd door religie of maatschappijvisie, de vrijheid van mensen en dus ook de mogelijkheden eigen keuzes te maken. Conflicten in de wereld kun je vaak herleiden naar vrijheidsbeperking door machthebbers, en daar moeten we tegen strijden, wat ons als SP betreft door het internationaal socialisme ‘haar werk te laten doen’. Niet met wapens, maar met woorden.
Vrijheid
De vanzelfsprekendheid van onze vrijheid brengt nog een probleem met zich mee. We vergeten nogal eens dat als iedereen maar doet wat hij of zij zelf wil, er van een samenleving geen sprake meer is. In een samenleving leer je rekening met elkaar te houden, voor elkaar te zorgen als het nodig is, leer je een ander ruimte te geven en draag je met elkaar verantwoordelijkheden. Zo bepaal jij niet zèlf hoe ons onderwijs is ingericht, bepaal jij niet zèlf hoe de toekomst van de natuur in ons land zal zijn en bepaal jij niet zèlf wie er naast je komt wonen.
Een samenleving bouwen we samen op, en een ieder draagt hier aan bij. Ook de overheid. De overheid zou elk van ons in staat moeten stellen bij te dragen aan de opbouw en het onderhoud van een samenleving. Dat begint met het bieden van individuele vrijheden en het mensen in staat stellen om deze vrijheden te gebruiken voor eigen welvaart en welzijn. Dat kan alleen als je ook echt zorgt – door inkomen en toegang tot voorzieningen – dat iedereen aan het samen-leven mee kan doen. Onze huidige ‘machthebbers’ hebben daar overigens nog een flinke klus in te klaren, maar dit terzijde.
Maar samen-leven vraagt van het individu ook een inspanning. Op basis van je vrijheden wordt van je verwacht dat je je inzet om onze maatschappij verder te ontwikkelen, met de mogelijkheden die je hebt. Dat gaat veel verder dan bijvoorbeeld het louter betalen van belastinggeld. Een samenleving gaat pas echt floreren als je je belangeloos inzet voor een ander. Ik noemde het al: rekening houden met elkaar, respecteren van een ieders verscheidenheid, elkaar beschermen als we het moeilijk hebben. Maar ook soms ook echt ‘samen met elkaar’ een activiteit uitvoeren.
Dichtbij
Het is de taak van de overheid om mensen in staat te stellen om ruimte te maken om de samenleving op te bouwen en te onderhouden. In de huidige op rauw kapitalisme gefundeerde manier van beleid maken en uitvoeren, is die ruimte er steeds minder. Veel mensen worden gedwongen in een overlevingsmodus te schieten en dat is ze niet kwalijk te nemen. Ons socialisme zal blijken het (enige) alternatief te zijn. En dat SP-socialisme kunnen we ook op kleine schaal, dichtbij onszelf, al laten zien. In woorden en vooral in daden. We hoeven niet te wachten tot we op landelijk niveau ‘meer in de melk te brokkelen hebben’ – in onze straat, in onze buurt, wijk of gemeente kunnen we al veel doen!
