Nederland rechtsaf?
Nederland rechtsaf?
Sla de kranten open of zet de tv aan en je weet het: Nederland zit in crisis. Noem een onderwerp en je hoort ellende en problemen. We hebben huizencrisis, stikstofcrisis, energiecrisis, arbeidsmarktcrisis (d.w.z. een gierende behoefte aan werknemers), asielcrisis, maar de ergste van alle crises is de armoede. Het NIBUD rekende uit dat nu al 1,3 miljoen inwoners in armoede leven en als het niet allemaal als de sodemieterij wordt aangepakt dat aantal zal verdubbelen.
Hoe dit allemaal zo is gekomen kunnen we toeschrijven aan de ideeën die er lange tijd waren over hoe een land het beste geregeerd kon worden. De overheid moest zo klein mogelijk worden. Dus werd er geprivatiseerd. Volkshuisvesting werd woningmarkt. Energiebedrijven werden verkocht. Allerhande zorg moest voortaan worden aanbesteed. Net als schoonmaak, postbezorging, openbaar vervoer en ik vergeet er vast nog wel een paar.
Waardering
Concurrentie was het toverwoord, want dat zou prijzen drukken. Maar er gebeurden heel andere dingen. Dingen waar de meeste mensen niet aan gedacht hadden (maar het - vooral grote - bedrijfsleven wel). Er kwam namelijk ook concurrentie op arbeid. De lonen stegen niet of nauwelijks en er kwam flexwerk. De bagagesjouwers op Schiphol mochten voor, op zijn janboerenfluitjes gezegd, voor een scheet en drie knikkers hun lichaam naar de ratsmodee werken. Hetzelfde is gaan gelden voor de arbeidsmigranten in de kassen, slachthuizen en distributiecentra. Deze onmisbaren worden gezien als wegwerpwerknemers. En zij niet alleen: ook de zorg, het onderwijs en de politie zagen hun salaris nauwelijks stijgen, terwijl de waardering voor hun werk daalde.
En ondertussen stegen de winsten. Niet voor de schoenmaker of de bakker. Wel voor de grote jongens als Ahold, Unilever of Shell. Zij de winsten, de maatschappij de lasten. En de regeringen van de afgelopen veertig jaar werkten daar ijverig aan mee. Bij de Algemene Beschouwingen ging het over veel, maar niet over of die ideeën, waardoor we nu in de penarie zitten, wel klopten. Er werden pleisters geplakt. Pleisters waarvan we maar moeten hopen dat er enige verlichting gaat komen voor al die mensen die op of onder het bestaansminimum leven of voor mensen die daar nu dreigen te komen.
Rechtsaf
Daarom verbaast het mij dat - als je de peilingen mag geloven - kiezers zeggen dat de echte oplossing van rechtse partijen zal komen. Rechtse partijen vinden nog steeds dat de woningmarkt niet hoeft te veranderen. Rechtse partijen vinden nog steeds dat er geen winstbelasting moet zijn. Rechtse partijen willen nog steeds niet dat privatiseringen teruggedraaid moeten worden. Rechtse partijen zullen de crisis dus ook niet oplossen. Want degene die het probleem veroorzaakt heeft, zal het ook niet oplossen. O ja, en denk nou niet dat partijen als PVV, JA21, FvD of BBB dat wel zullen doen, omdat ze nog nooit geregeerd hebben, want die hangen die ideeën net zo goed aan.
Nederland rechtsaf? Ik zou zeggen linksaf!
